230

7-24120-001-230

ใบ ใบประกอบออกเป็นช่อ ช่อยาว 20-40 ซม. ช่อจะติดเรียงเวียนสลับกันไป ช่อหนึ่งๆ ประกอบด้วย ใบย่อยรูปไข่หรือรูปร่างรีๆ แกมรูปไข่ 3 ใบ สองใบล่างจะติดตรงข้ามกันหรือเยื้องกันเล็กน้อย ใบปลายช่อเป็นใบเดี่ยวๆ ขนาดกว้าง 6-14 ซม. ยาว 10-22 ซม. ใบปลายช่อจะมีขนาดใหญ่กว่าใบคู่ล่าง โคนใบมนและมักเบี้ยว ปลายใบสอบเป็นติ่งแหลมทู่ๆ เนื้อใบค่อนข้างหนา ท้องใบมีขนสีนวลๆ นุ่มหนาแน่น ส่วนหลังใบมีขนสากๆ ประปราย และสีเข้มกว่าทางด้านท้องใบ เส้นแขนงใบมี 8-17 คู่ เส้นมักเหยียด ชี้ไม่โค้งอ่อน ขอบใบเรียบ ก้านช่อใบยาว 5-15 ซม. มีขนนุ่มๆ หนาแน่น ใบแก่จะมีสีแดงอมส้ม ใบแก่จัดจะออกสีแดงอิฐหรือสีแสด

ดอก มีขนาดเล็ก สีเหลืองอ่อนหรือสีเขียวอ่อนอมเหลือง กลิ่นหอมอ่อนๆ เป็นดอกสมบูรณ์เพศ ออกรวมกันเป็นช่อ ที่ไม่แยกแขนงตามปลายกิ่งและตามง่ามใบใกล้ๆ ปลายกิ่ง ช่อยาว 5-15 ซม. มีขนนุ่มทั่วไป โคนกลีบฐานดอกติดกันเป็นรูปถ้วยปากกว้าง ขอบถ้วยแยกเป็นแฉกเล็กๆ 4-5 แฉก มีขนทั้งสองด้าน โคนกลีบดอกติดกันเป็นรูปทรงกระบอก ปลายแยกเป็นแฉกรูปขอบขนาน 4 แฉก เมื่อดอกบานเต็มที่แฉกกลีบจะพับกลับย้อนไปทางโคนดอก เกสรตัวผู้จะติดกันเป็นหลอดห่อหุ้มรังไข่กลมหรือแป้นเล็กน้อย มีขนนุ่ม ภายในแบ่งเป็น 5 ช่อง แต่ละช่องมีไข่อ่อนหนึ่งหน่วย

ผล มีลักษณะกลมหรือค่อนข้างแบนเล็กน้อย อาจมีจุดประตามผิว อุ้มน้ำผลโต เส้นผ่าศูนย์กลาง 5-8 ซม. ผิวผลมีขนนุ่ม ผลอ่อนมีสีเขียวเมื่อแก่จะมีสีเหลืองหรือเหลืองอมน้ำตาล มีรอยย่นเป็นเส้นๆ ที่ขั้วผล เนื้อในหนารูปไต เรียงตัวตามแนวตั้ง 5 เมล็ด รอบๆ เมล็ดเป็นเนื้อเยื่อสีขาวห่อหุ้ม รสหวาน หวานอมเปรี้ยว หรือเปรี้ยวขึ้นอยู่กับพันธุ์

ผลนำมาปรุงอาหาร เช่น แกงส้ม แกงกะทิ แกงกระท้อนเป็นแกงโบราณของไทย ผลรับประทานสด

อ.ณรงค์ศักดิ์ เจริญสิทธิชัย